مدل‌سازی پویایی‌های تورم؛ رویکرد مدل پی‌استار (با استفاده از مدل‌های ARDL و فضا- حالت)

رابطه بین پول و قیمت از دیرباز مورد بحث مکاتب مختلف اقتصادی بوده است. با وجود نظرات مختلف، اکثریت اقتصاددانان بر پولی بودن تورم در بلندمدت اتفاق‌نظر دارند. اگرچه در شکل­گیری تورم عوامل مختلفی نقش دارند، اما در این زمینه اقتصاددانان مکتب کلاسیک معتقدند که تورم یک پدیده پولی بوده و رشد نقدینگی عامل اصلی بروز آن است. در راستای تبیین پولی بودن تورم، پیش­بینی آن و آگاهی از چگونگی حرکت آن در اقتصاد، مدل­های مختلفی طراحی شده است. یکی از مدل­هایی که به تازگی مدنظر قرار گرفته است، مدل پی­استار است که ریشه در نظریه مقداری پول دارد. چارچوب مدل پی­استار بر این اساس است که تورم در بلندمدت پدیده­ای پولی است و سطح قیمت­ها متناسب با مقدار عرضه پول در اقتصاد حرکت می­کند. در این مقاله دو نسخه مدل پی­استار با استفاده از شکاف نقدینگی، شکاف سرعت گردش پول و شکاف تولید با استفاده از داده­های فصلی بین سال­های 1389-1367 مورد آزمون قرار گرفتند. به‌منظور تخمین شکاف نقدینگی با استفاده از مدل ARDL به تخمین تابع تقاضای نقدینگی پرداختیم. برای محاسبه شکاف سرعت گردش پول، فیلتر هادریک-پرسکات مورداستفاده قرار گرفت و با استفاده از مدل­های فضا-حالت و فیلتر کالمن شکاف تولید تخمین زده شد. نتایج حاکی از آن است که مدل پی­استار با استفاده از شکاف حجم نقدینگی و همچنین شکاف سرعت گردش نقدینگی و شکاف تولید از قدرت توضیح­دهندگی مناسبی برای تورم ایران برخوردار است. طبق نتایج به‌دستامده از مدل، سهم متغیرهای نامبرده از تورم ایران حدود 55 درصد است. طبق نتایج آزمون­های پیش­بینی مدل پی­استار با شکاف نقدینگی از قدرت پیش­بینی بیشتری برای تورم ایران برخوردار است.